Ferjefylket Møre og Romsdal manglar pengar til å halde oppe ferjefrekvensen. Ferjedrifta er sterkt underfinansiert frå statleg hald. Hadde vi redusert tilbodet ned til det den såkalla “ferjenøkkelen” skulle tilseie, måtte vi ha kutta rundt 70 avgangar. Då hadde kanskje rekneskapen sett litt betre ut, men det ville ikkje spart meir enn rundt 50 mill av den totale underfinansieringa på rundt 230 mill for ferjene i 2024.
Og så hadde fylket heller ikkje vore gjenkjenneleg. Vi lever ikkje liva våre på eit rekneark. Vi bur og arbeider mellom hav og bratte fjell, og er heilt avhengige av å kome oss over fjorden for å leve her. Ferja er vegen vår — ferja må gå.
Så viser deg seg også at staten slett ikkje nyttar “ferjenøkkelen” til sine eigne ferjestrekningar, men ligg langt over. Riksvegferjenettet er tre gongar så godt finansiert som fylkesvegferjene, viser fylkesadministrasjonen sine grafar. Det som frå staten si side skal vere “godt nok” for fylkesveg-sambanda, er altså ikkje det for riksvegferjene. Medan riksvegferjene får fullfinansiering i tråd med den sterke kostnadsveksten dei siste åra, blir fylkesferjedrifta hengande etter. Langt etter.
Denne tendensen må vi snu. SV arbeider inn mot statsbudsjettet for å rette opp skeivskapen og sikre ei betre ferjefinansiering.
Miljøsuksess må gi økonomisk gevinst
SV har også eit anna mål: ferjer med minst mogleg klimagassutslepp. Vestlandsfylka har lenge stått i bresjen for ei massiv omstilling av ferjeflåten. Det har sett fart i nullutsleppsteknologien, og er ei ordentleg suksesshistorie på miljøsida! Berre i vårt fylke, der om lag halve ferjeflåten no er hybridelektrisk, gir dette kraftige årlege klimakutt på ca 40.000 tonn CO2. Med stadig fleire samband over på lågutsleppsteknologi, bidreg dette vesentleg til Noreg sine klimakutt.
Men utleppskutta må også bli ei økonomisk suksesshistorie. Fylkeskommunane treng ei belønningsordning for miljøferjer og -skyssbåtar. Klimakutt må gi økonomisk gevinst! Slik har det ikkje vore fram til i dag. Tvert imot har det kosta fylkeskommunen mykje, både i investeringar i kaianlegg og i auka driftskostnadar å få omstilt ferjeflåten. Enova har kompensert 9,6 % av kostnadane. Resten er det fylkeskommunen sjølv som har måtta dekt.
Frå straff til belønning
Farten på grøn omstilling av ferjesektoren har vore heia fram og sterkt ønskt frå staten. I vårt fylke har den også bidrege til grøn næringsutvikling. Godt! Men fylkeskommunen har stått att med rekninga. Slik kan det ikkje halde fram. Staten må leggje pengar på bordet og lage ei belønningsordning for den grøne omstillinga av ferjene som vi står midt oppe i. Elbilfordelane har vore ein suksess. No er det ferjefylka sin tur. Fylkeskommunen må få belønning, ikkje ekstrautgifter, for sparte CO2-utslepp!
Ei betre grunnfinansiering av fylkesvegferjene som står i stil med kostnadsveksten, saman med ei belønning for dei store CO2-kutta som ferjene våre står for, vil fjerne raude tal og sikre ein rett og rimeleg ferjefrekvens. Det trengst for ferjefylket Møre og Romsdal! Diverre ser vi lite til dette i regjeringa sitt framlegg til statsbudsjett. Desto viktigare at dei lyttar til SV ved forhandlingsbordet framover. Vi sit klare med kaffi og sveler!
Marit Aklestad, gruppeleiar for SV i fylkestinget
